Συζήτηση Περί Ανδρείας

Συζήτηση Περί Ανδρείας 

Δυο Αθηναίοι Στρατηγοί ο Λάχης και ο Νικίας συζητούν με το Σωκράτη για την ανδρεία που θα πρέπει να επιδεικνύουν οι μαχητές στο πεδίο της μάχης. Παρενθετικά και οι δυο στρατηγοί έχασαν τη ζωή τους ο μεν Λάχης στη μάχη της Μαντίνειας το 418πχ και ο Νικίας το 412πχ στη Σικελιανή εκστρατεία. Ο Σωκράτης φέρνει την κουβέντα σε ένα υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με την ανδρεία και ζητά από τους Στρατηγούς που είναι ειδικοί τη γνώμη τους. Ακολουθεί ο διάλογος :

            Λάχης   -  Προσφάτως ένας στρατιώτης μας επέδειξε κάτι καινούριο:

Ήταν ένας από τους άνδρες μου και είχε επινοήσει ένα δόρυ σε σχήμα δρεπανιού. Ήταν πολύ υπερήφανος για τις δυνατότητες αυτού του όπλου κατά τη μάχη.

               Για να μην τα πολυλογώ, σε μια ναυμαχία, το δρεπανοειδές δόρυ του πιάστηκε στα ξάρτια ενός άλλου πλοίου την ώρα που περνούσαμε από δίπλα του. Ο στρατιώτης το τράβηξε, αλλά το δόρυ δεν απαγγιστρωνόταν κι έτσι εκείνος βάλθηκε να τρέχει κατά μήκος του καταστρώματος, αντίστροφα με τη φορά του πλοίου, κρατώντας γερά τη λαβή να μην του φύγει από τα χέρια. Τελικώς αναγκάστηκε να αφήσει το δόρυ και να φύγει  τρέχοντας, ενώ τα πληρώματα και των δύο καραβιών γελούσαν μέχρι δακρύων. Δεν μπορούσαμε να κρατηθούμε, έπρεπε να βλέπατε πώς κρεμόταν το δόρυ από τα ξάρτια!

 Νικίας    -Διαφωνώ . Εγώ πιστεύω ότι αυτός ο εξοπλισμός φαίνεται αξιόλογος.

Λάχης - Ποια είναι η άποψή σου, Σωκράτη; Μέχρι στιγμής είμαστε ένας υπέρ, ένας κατά. Η αποφασιστική ψήφος πέφτει σε ‘σένα!

 Σωκράτης      - Λάχη, αντί ψηφοφορίας, θα έλεγα να εστιάσουμε την προσοχή μας σε ένα πιο ουσιαστικό θέμα που πολύ ορθά έθεσες προηγουμένως. Δε νομίζεις ότι για ένα ζήτημα τόσο σημαντικό όσο είναι η εξάσκηση στα όπλα των γιων των φίλων σου, θα πρέπει να αναζητήσουμε έναν ειδικό και να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του;

             Λάχης  - Βεβαίως, Σωκράτη. Αυτό είναι το σωστό.

             Σωκράτης       - Σε τι, λοιπόν, θα πρέπει να είναι ειδικός ο ειδικός μας;

            Νικίας     - Τώρα δα δε συζητούσαμε για την εξάσκηση στα όπλα; Για το αν οι νέοι μας θα πρέπει να ασκούνται ή όχι;

              Σωκράτης      - Ναι, Νικία. Δεν θα έπρεπε όμως πρώτα να απαντήσουμε σε αυτό το βασικό ερώτημα; Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος ρωτά τι φάρμακο πρέπει να βάλει στα μάτια του, τι τον ενδιαφέρει πραγματικά το φάρμακο ή τα μάτια του;

         Νικίας       - Φυσικά τα μάτια του!

      Σωκράτης         - Και όταν σκέφτεται να βάλει χαλινάρι σε ένα άλογο, το άλογο τον ενδιαφέρει  και όχι το χαλινάρι, έτσι δεν είναι;

             Νικίας    - Σωστά.

     Σωκράτης  - Δε βλέπεις, λοιπόν, Νικία, πως το να ασκείται κανείς στα όπλα είναι σαν τα φάρμακα και τα χαλινάρια- απλώς ένα μέσον για την επίτευξη κάποιου σκοπού; Αυτό που πραγματικά σκεπτόμαστε όταν αναφερόμαστε σε διαφορετικά είδη εκπαίδευσης, είναι οι νέοι. Είναι ο εαυτός, η ψυχή αυτών των νέων που υποβάλλεται σε εκπαίδευση.

            Ο ιατρός ξέρει ει είναι καλό για τα μάτια. Ο ιπποκόμος τι είναι καλό για τα άλογα. Ποιος όμως από εμάς γνωρίζει τι είναι καλό για την ψυχή, αυτό είναι το βασικό ερώτηση!

        Νικίας         -(γελώντας): Έπρεπε  να το περιμένω, Σωκράτη, έχουμε ξανακάνει ανάλογες συζητήσεις, και είναι μια οδυνηρή διαδικασία. Ωστόσο, στο τέλος πάντα φεύγω με πιο ξεκάθαρες ιδέες από ότι στην αρχή. Είσαι έτοιμος να τον αντιμετωπίσεις, Λάχη; Σε προειδοποιώ για την εμπειρία που μας επιφυλάσσει τούτος ο άνδρας!

              Λάχης    - Γενικά δεν είμαι υπέρ των συζητήσεων, εκτός αν είμαι βέβαιος ότι ο συνομιλητής μου είναι άνθρωπος τόσο των πράξεων όσο και των λόγων. Ήμουν μαζί με τον Σωκράτη κατά την υποχώρηση μετά την ήττα μας στη μάχη του Δηλίου, αν όλοι είχαν αναγνωριστεί όπως ο Σωκράτης, θα είχαμε νικήσει. Θα δεχόμουν ανά πάσα στιγμή τις ερωτήσεις ενός τέτοιου άνδρα.

           Σωκράτης          - Σ’ ευχαριστώ, Λάχη. Επίτρεψέ μου να σου υποβάλλω το σκέλος αυτού του γενικότερου ερωτήματος που σε αφορά περισσότερο λόγω του επαγγέλματός σου να οδηγείς στρατιώτες στη μάχη. Τι είναι ανδρεία Λάχη;

         Λάχης        - Αυτό είναι εύκολο, Σωκράτη. Ανδρείος είναι εκείνος που δεν εγκαταλείπει τη θέση του και δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στον κίνδυνο.

         Σωκράτης            - Καλός ορισμός της ανδρείας, από την άποψη ενός πεζικάριου. Ισχύει, όμως, στην περίπτωση του ιππικού που βρίσκεται μονίμως σε κίνηση; Αν δεν κάνω λάθος, ένας αγαπημένος ελιγμός των Σκυθών είναι να φεύγουν καλπάζοντας, στρέφοντας συγχρόνως τον κορμό πάνω στο άλογο και χτυπώντας τον εχθρό καθώς οπισθοχωρούν.

          Λάχης       - Σωστή παρατήρηση Σωκράτη. Αυτοί οι ιππείς είναι από τους πιο ανδρείους στρατιώτες.

     Σωκράτης               - Και τι θα έλεγες για την ανδρεία που επιδεικνύεται στη θάλασσα, στην αρρώστια, στη φτώχεια ή στον πολιτικό βίο; Επιπλέον μερικοί άνθρωποι είναι γενναίοι  όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον πόνο και αδύναμοι όταν παρασύρονται από την απόλαυση. Γι αυτό σε ρωτώ ξανά: τι θα ονομάζαμε γενικώς ανδρεία Λάχη;

Λάχης - Με βάζεις σε σκέψεις Σωκράτη. Τώρα που το συλλογίζομαι καλύτερα, θα έλεγα πως ανδρεία είναι ένα είδος καρτερίας της ψυχής.

Σωκράτης    - Μπράβο αγαπητέ μου! Τώρα μας έδωσες ένα περιεκτικό ορισμό, ίσως όμως υπερβολικά περιεκτικό, διότι αν η πραγματική ανδρεία είναι πάντα αρετή τότε η απλή αλόγιστη καρτερία μπορεί να χαρακτηριστεί και αυτή αρετή;

Λάχης - Θα έπρεπε να είχα πει συνετή καρτερία.

Σωκράτης    - Ναι αλλά τι σημαίνει συνετή καρτερία? Ποια η άποψή σου για τον άνδρα που αντέχει στη μάχη και είναι διατεθειμένος να πολεμήσει γενναία , επειδή έχει υπολογίσει συνετά ότι θα έχει την υποστήριξη  άλλων , ότι πολεμά εναντίων ολιγότερων και πιο αδύναμων από αυτούς που μάχονται στο πλευρό του? Θα έλεγες ότι αυτός ο άνδρας που επιδεικνύει καρτερία με τέτοια φρόνηση είναι ανδρείος? Πιο ανδρείος και από εκείνον που έχει τη θέληση να μείνει και να αγωνισθεί από την αδύνατη πλευρά;

Λάχης - Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι ο άνδρας που δεν κάθετε να υπολογίσει τον κίνδυνο είναι γενναιότερος  από τον άλλο.

Σωκράτης    - Άρα ο άνδρας που βουτά σε ένα πηγάδι , χωρίς να γνωρίζει πως βουτά , είναι γενναιότερος, αν και πιο ανόητος από τον εκπαιδευόμενο δύτη;

 Λάχης - Πρέπει να είμαι συνεπής με τα όσα προανέφερα Σωκράτη ωστόσο είναι προφανές ότι υπάρχει ένα κενό στη συλλογιστική μας.